کودکان، نوجوانان، و خانواده ها آنها کمک می کند تا بتوانند بر روی تاثیرات منفی تجارب آسیب زا غلبه کنند.

اثبات شده است که این روش مبتنی بر مشاهده، برای درمان یک یا چند اتفاق آسیب زا مفید می باشد.

درمانگران آموزش دیده در TF – CBT این توانایی را دارند که آسیب صورت گرفته در کودکان را شناسایی کنند و تاثیرات آن را مرتفع سازند.

رشد TF – CBT

کارهای بالینی و تحقیقاتی وجودی کوهن، آنتونی مانارینو، و استر دبلینگر[۱] منجر به رشد رهیافت درمانی TF-CBT شد.

آنها به دلیل علاقه خود نسبت به شناخت بهتر مشکلاتی که کودکان و نوجوانان با آن مواجه هستند، روش های رفتاری – شناختی  مرسوم را گسترش دادند و کاربردهای آن را با شرکت دادن خانواده درمانی گسترش دادند .

و در استفاده از این رهیافت درمانی بر روی کودکان و جوانان، از یک رهیافت حسّاس نسبت به آسیب استفاده کردند.

بعد از تحقیقات اولیه صورت گرفته در مورد این مدل درمانی، پنج آزمایش کنترل شده تصادفی هم بر روی آن صورت گرفت که کارایی مدل TF – CBT در جمعیت مورد هدف را نشان دادند.

محققان زیادی این نتایج را تکرار کردند، و کارایی این مدل را در درمان کودکان و نوجوانانی که استرس آسیب زا را تجربه کرده بودند، نشان دادند.

نحوه کار TF – CBT

در روش TF- CBT ، اقدامات درمانی صورت گرفته، متناسب با نیاز های کودکان و نوجوانانی می باشد .

در نتیجه یک آسیب، مشکلات روان شناختی و عاطفی را تجربه کره اند و این روش با استراتژی های بشر دوستانه، رفتای – شناختی و خانوادگی ادغام شده است.

این رهیافت درمانی یک رهیافت کوتاه مدتی می باشد و معمولا بیش از ۱۶  ماه طول نمی کشد، و بیش از ۸۰ درصد از کودکان شرکت کننده، در همین دوره زمانی به بهبود مورد نظرشان دست می یابند.

ممکن است که هم والدین و هم کودکان این توانایی را داشته باشند که تفکرات و احساسات مربوط به تجربه آسیب زا را از طریق TF – CBT بهتر پردازش کنند.

این امر می تواند منجر به ایجاد ابزار مناسبی برای افراد درمانجو شود تا به وسیله آن، تفکرات تاثیر گذاری را که منجر به ایجاد استرس، اضطراب و افسردگی می شوند را تسکین دهند.

  TF – CBT می تواند به افرادی که آسیب را تجربه کرده اند کمک کند تا نحوه مدیریت سالم تر عواطف مشکل زا را یاد بگیرند.

همچنین در نتیجه استفاده از این رهیافت درمانی، یک محیط ایمن و با ثباتی ایجاد می شود تا کودکان توانایی لازم را برای افشاء سازی و بیان جزئیات مربوط به آسیب داشته باشند.

در همین زمان، نظریه های شناختی و یادگیری مربوط به رهیافت درمانی اعمال می شوند.

به کودکان نشان داده می شود که چگونه ممکن است که درک آنها دچار انحراف شود و ابزارهای مناسبی در اختیار آنها قرار می گیرد تا بتوانند دوباره این مفاهیم را باز سازی کنند.

TF – CBT یک مدل مبتنی بر مهارت می باشد و الزام می کند که کودکان و والدینشان مولفه های این روش را اجرا کنند تا بتواند بهترین نتیجه ممکن را داشته باشد.

معمولا از والدین و کودکان درخواست می شود که مهارت های یاد گرفته شده را در محیط خانه هم انجام دهند.

هدف از TF – CBT اجازه دادن به کودکان و والدین است تا مهارت ها و تکنیک های ارتباطی خودشان را به صورت ایمن و سالم تر گسترش دهند.

شرکت کنندگان در TF – CBT تلاش دارند تا منابع و مهارت های لازم را در اختیار والدین قرار دهند، تا بتوانند به کودکان خودشان کمک کنند که با انواع سوء استفاده و سایر آسیب ها مقابله کنند.

مولفه های اصلی TF – CBT شامل:

• آموزش روانی و مهارت های سرپرستی
• ریلکسیشن
• کنترل و نظم دهی موثر
• فرآیند شناخت آسیب
• بیان کردن آسیب
• تسلط مناسب برای یاد آوری آسیب در یک محیط زنده
• اشتراک کودک – سرپرست در دوره ها
• افزایش امنیت و رشد آینده

موفقیت TF – CBT تا حد زیادی به رابطه درمانی مورد صحیح و مورد اعتماد بین درمانگر، کودک و والدین بستگی دارد.

درمانگر این رهیافت درمانی، همانند دوره های مشترکی که از اصول خانواده درمانی استفاده می کند، کودکان و والدین را در دوره درمانی شرکت می دهد.

شامل شدن والدین غیر خلاف کار در دوره درمانی، می تواند به توانایی مقابله والدین کمک کند، و این امر باعث می شود تا والدین در فرآیند درمانی به کودک خودشان کمک کنند.

شرکت کنندگان در TF – CBT تلاش دارند تا منابع و مهارت های لازم را در اختیار والدین قرار دهند، تا بتوانند به کودکان خودشان کمک کنند که با انواع سوء استفاده و سایر آسیب ها مقابله کنند.

مشکلات درمان شده به وسیله TF – CBT

اصلی ترین کاربرد TF – CBT عبارت از درمان استرس بعد از آسیب می باشد.

هدف از این رهیافت درمانی، صرف نظر از اینکه آسیب به صورت یک اتفاق مجزا و یا چندین اتفاق باشد.

کمک به افراد بازمانده از آسیب است که بتوانند ناراحتی های ایجاد شده در نتیجه این آسیب ها را شناسایی و مرتفع کنند.

در نهایت بتوانند الگوهای رفتاری منفی و واکنش های عاطفی را کاهش دهند، که اغلب آنها در نتیجه سوء استفاده جنسی، سوء استفاده فیزیکی و یا سایر آسیب ها ایجاد می شود.

کودکان و نوجوانانی که این آسیب را تجربه کرده اند، می توانند از روش TF – CBT ، به عنوان یک روش کارا و موثر در فرآیند بهبود مربوط به وضعیت سالم عملکردی استفاده کنند.

آسیب های دوران کودکی، از قبیل سوء استفاده، خشونت خانگی و یا بی توجهی، می تواند منجر به علائمی از قبیل PTSD، افسردگی، و اضطراب شود.

کودکان و یا افراد جوانی که بین ۳ تا ۱۸ سال سن دارند و مورد سوء استفاده جنسی یا فیزیکی قرار گرفته اند و یا در نتیجه خشونت خانگی آسیب دیده اند، چه در شرایطی که به صورت زنجیره ای چند آسیب را تجربه کرده باشند .

چه در شرایطی که یک آسیب را تجربه کرده باشند، می توانند با استفاده از رهیافت درمانی TF – CBT به بهبود مدّ نظر خودشان دست یابند.

کودکانی که  مرگ یک شخص محبوب و نزدیک را تحمل کنند و تحت تاثیر آن قرار می گیرند، می توانند با استفاده از TF – CBT به یک بهبودی مناسبی دست یابند.

کودکانی که با والدین خودشان، در یک محیط مراقبتی، تحت مراقبت خویشاوندان، خانه های گروهی و یا برنامه های مسکونی زندگی می کنند، می توانند از TF – CBT استفاده کنند و به اهداف مدّ نظر خودشان دست یابند.

چه کسی TF – CBT را ارائه می دهد؟

درمانگران با تجربه ای که دانش و آموزش مناسبی را در رابطه با رشد کودک دارند، و می توانند به یک سری از شرایط سلامت روان کودک دست یابند و آن را درمان کنند، معمولا به عنوان ارائه کنندگان TF – CBT در نظر گرفته می شوند.

به منظور اجرای چارچوب متمرکز بر آسیب، نیاز است که به متخصصان آموزش داده شود و درمانگرانی که این آموزش ها را پشت سر بگذارند، ترغیب می شوند تا به یک مشاور یا ناظری تبدیل شوند که در مدل TF – CBT با تجربه می باشد.

درمانگران می توانند از طریق دوره آموزشی مقدماتی، و یا برنامه آموزشی از طریق وب، به آموزش مدل درمانی TF – CBT دسترسی داشته باشند.

به منظور کسب گواهی نامه لازم و مجاز شدن، درمانگران دارای درجه کارشناسی ارشد یا بالاتر ، باید در یک دوره آموزشی حضوری ۲ روزه شرکت کنند.

به مدت شش ماه و هر ماه دو بار در یک دوره آموزش مداوم یا مشاوره ای شرکت کنند یا به مدت ۱۲ ماه و هر ماه یک بار در یک دوره آموزشی شرکت کنند.

در ۹ جلسه از ۱۲ جلسه مربوط به دوره های مشاوره ای یا نظارتی که توسط توسعه دهنده این رهیافت  و یا فارغ التحصیلان آموزش دیده در TF – CBT برگزار می شود، شرکت کنند.

بعد از آن،  درمانگر باید سه مورد مختلف TF – CBT را تکمیل کند، که دو یا تعداد بیشتری از این موارد، با حضور مراقبان انجام می گیرد.

همچنین درمانگران بعد از تکمیل مراحل بالا، باید در یک آزمون که مربوط به دانش و آگاهی آنها در مورد این رهیافت درمانی می باشد، شرکت کنند و در آن قبول شوند.

TF – CBT تا چه حدّی کاربرد دارد؟

تحقیقات نشانگر این است که کودکان و نوجوانانی که به دلیل آسیب، واکنش های عاطفی شدیدی را تجربه می کنند، می توانند با استفاده از این رهیافت درمانی بهبود یابند.

تا به امروز، ۱۱ مطالعه تجربی در رابطه با تاثیر TF – CBT بر روی نوجوانان آسیب دیده صورت گرفته است که نشانگر کاربرد این روش در کاهش علائم مربوط به افسردگی، اضطراب و PTSD می باشند.

آزمایش های بالینی نرمالی که TF – CBT را با بازی درمانی، درمان متمرکز بر کودک و درمان حمایتی مقایسه کرده است، نشان داده اند که TF – CBT نتایج بیشتری را در دوره های کمتر به دست می آورد.

مطالعات صورت گرفته تا دو سال بعد از اتمام دوره TF – CBT نشان می دهد که این بهبود های به دست آمده، در طول زمان ثابت مانده است.

محدودیت های TF – CBT

ممکن است که رهیافت TF – CBT برای کودکان و نوجوانان دارای رفتارهای خاص مناسب نباشد و یا کودکانی که  مشکلات رفتاری دیگری دارند، که قبل از آسیب هم وجود داشته است، ممکن است که در نتیجه استفاده از TF – CBT به نتایج قابل توجهی دست نیابند؛

این قبیل از کودکان با استفاده از رهیافت هایی که در مراحل اولیه درمان بر روی رفع مشکل متمرکز می شوند، می توانند به نتایج بهتری دست یابند.

نوجوانانی که مورد سوء استفاده مهمی قرار گرفته اند و یا انگیزه خود کشی داشته اند، ممکن است که در نتیجه استفاده تدریجی از مولفه های TF – CBT، بدتر شدن علائم مربوط به آسیب را مشاهده کنند

همچنین TF – CBT می تواند برای درمان کودکانی که تحت تاثیر قرار گرفته اند، مفید باشد ولی در اغلب موارد، مراحل و یا ترتیب اقدامات درمانی باید اصلاح شوند.

در اغلب موارد رفتار درمانی دیالکتیکی و یا سایر رهیافت های درمانی، قبل از اعمال  TF – CBT  بر روی نوجوانانی که سابقه ترد شدن و / یا خود آسیب زنی شدید و دیگر رفتارهای نیمه خودکشی را داشته اند، مورد استفاده قرار می گیرد.

با این وجود، TF – CBT همچنان می تواند مفید باشد و ضرورتا در این موارد غیر قابل توصیه نمی باشد.

---

[۱] Cohen, Anthony Mannarino and Esther Deblinger

ترجمه : دکتر دادخواه