روان درمانی رابطه ای، به عنوان یک رهیافتی که می تواند نقش رابطه را در ایجاد رویداد های روزانه تشخیص دهد، تلاش دارد تا در شناخت الگوهای موجود در تفکرات و احساسات افراد درمانجو نسبت به خودشان، به آنها کمک کند.

این مدل بر مبنای این فرض ایجاد شده است که روابط کامل و قوی با افراد دیگر، می تواند به فرد کمک کند تا بهزیستی عاطفی خود را ثابت نگه دارد.

همچنین رهیافت روان درمانی رابطه ای برای همه افرادی که به دلایل مختلف به درمان مراجعه می کنند، می تواند مفید باشد .

ولی کاربرد ویژه ای را در شناسایی اختلالات عاطفی بلند مدت دارد، به خصوص در زمانی که این ناراحتی در نتیجه ناراحتی های رابطه ای ایجاد می شود.

تاریخچه و توسعه

روان درمانی رابطه ای به عنوان یک روش درمان منسجم، از ترکیب چند نظریه و روش درمانی ایجاد شده است.

برخی از این موارد شامل روان شناسی خود، روان کاوی عقلایی و نظریه های فمنیستی در روان درمانی می باشد.

کار صورت گرفته توسط بیکر میلر[۱]، منجر به پیشبرد تعدادی از ایده های مهم شد که در توسعه این رهیافت نقش داشت.

سایر افراد مهمی که در پیشرفت این رهیافت نقش داشتند عبارت بودند از جنت سوری، جودی جوردن و ایرن استایور[۲]، که با موسسه آموزشی جین بیکر در دانشکده ولزلی[۳] همکاری کردند.

در دهه ۱۹۸۰، در مورد کاربرد این رهیافت درمانی یک تغییری ایجاد شد، و این رهیافت درمانی از توضیح ساده تجارب درونی (موارد ذهنی دورنی) فاصله گرفت و به شناخت تاثیر رابطه بر روی تجارب افراد (موارد ذهنی از بین رفته) گرایش پیدا کرد.

از آن دوره به بعد، روان درمانی رابطه ای توسعه و رشد پیدا کرده است و در بیشتر روش های درمانی که بر روی روابط فرد و تاثیر آن بر روی بهزیستی عاطفی و روانی متمرکز می شوند، به عنوان منبع نظری مورد استفاده قرار می گیرد.

اصول مهم در روان درمانی رابطه ای

روان درمانی رابطه ای بر مبنای این مفهوم ایجاد شده است که روابط موجود با افراد دیگر، یک جنبه مهم در بهزیستی عاطفی می باشد.

افرادی که در باقی ماندن در رابطه های سالم و حمایت کننده مشکل دارند، ممکن است که علاوه بر حس خود ارزشی تقلیل یافته و ناراحتی عمومی ، حس عدم ارتباط را هم داشته باشند و حس بهزیستی عاطفی آنها به صورت منفی تحت تاثیر قرار بگیرد.

اصول موجود در روش روان درمانی رابطه ای عبارتند از:

ماندن در یک رابطه کامل و رضایت بخش با افراد نزدیک، یک عامل مهم در دستیابی شخص درمانجو به سلامت عاطفی می باشد.

در اغلب موارد، استرس و تغییر عاطفی مربوط به نتایج تجارب رابطه ای قبلی می باشند و ممکن است که این نگرانی ها منجر به ممانعت از ابراز کامل خود شود.

درمانگری که روان درمانی رابطه ای را اجرا می کند، یک جو همدردی و مراقبتی را ایجاد می کند تا منجر به مشخص شدن کامل تجارب و اتفاقاتی شود که بر روی شخص درمانجو تاثیر گذار هستند و این تاثیرات می تواند رابطه ای و اجتماعی باشد.

درمانگر و شخص درمانجو با هم همکاری می کنند تا یک رابطه قوی، مشارکتی و ایمنی را یجاد کنند که می تواند به عنوان یک مدل، برای روابطی که فرد متمایل است در آینده داشته باشد به کار گرفته شود.

به منظور تعیین کارا و یا ناکارا بودن این رابطه حمایتی، می توان روابط دیگر را با این رابطه مقایسه کرد.

روان درمانی رابطه ای به چه نحوی صورت می گیرد؟

در حالت کلی، دوره های روان درمانی رابطه ای بر روی رشد آگاهی رابطه ای تمرکز دارد.

به منظور دست یابی به این منظور، درمانگر و فرد درمانجو باید به صورت معمولی یک شناختی را در مورد استراتژی های افراد برای عدم ارتباط پیدا کنند و یا سبک های تعاملی میان فردی را که برای دور کردن افراد دیگر استفاده می شود را شناسایی کنند.

با شناسایی این موارد، درمانگر و شخص درمانجو می توانند دلایل بالقوه مربوط به استفاده از این استراتژی ها را مشخص کنند.

در زمانی که درمانگر و شخص درمانجو تصاویر رابطه ای جدیدی را می سازند که از رابطه درمانگر – شخص درمانجو به عنوان مدلی برای رابطه سالم استفاده می کند، تبدیل و انتقال شروع می شود.

هدف اصلی روان درمانی رابطه ای کمک به افراد درمانجو برای داشتن یک شناخت بهتر نسبت به عملکرد آنها در رابطه با دیگران و نحوه تاثیر الگوهای بیان آنها بر روی بهزیستی عاطفی و روانی می باشد.

همچنین درمانگران می توانند به افراد کمک کنند تا شناخت بهتری را نسبت به تاثیرات شرایط مربوط به وجود داشتن تفاوت در قدرت و تساوی در قدرت و همچنین تاثیر مسائل اجتماعی از قبیل طبقه، نژاد، جنسیت و فرهنگ داشته باشند و آنها را در نظر بگیرند.

آموزش و گواهی نامه

دوره های آموزشی روان درمانی رابطه ای ، از طریق درمانگران آموزش دهنده برنامه ها و مراکز سلامت روان ارائه می شود.

برای مثال، انجمن روان شناسی آمریکا یک دوره آموزشی مداومی را ارائه می دهد که بر روی رون درمانی رابطه ای متمرکز است.

سازمان های دیگری که آموزش هایی در رابطه با این رهیافت ارائه می دهند، عبارتند از موسسه تورنتو مربوط به روان درمانی رابطه ای، که یک برنامه جامعی را برای استفاده از روان درمانی رابطه ای ارائه می دهد.

موسسه آموزشی جین بیکر میلر، که تحقیقات گسترده ای انجام می دهد و کارگاه های و آموزش های حرفه ای را برگزار می کند.

در اغلب مواردی که تجربیات، روابط و / یا عقاید خاصی بر روی توانایی فرد در رضایت داشتن و استفاده کامل از زندگی تاثیر گذار باشد، این دوره درمانی برای بدست آوردن آگاهی و شناسایی موقعیت یا رابطه مفید می باشد.

روان درمانی رابطه ای به چه نحوی می تواند مفید باشد؟

نظریه رابطه ای، که فرض می کند حس ارتباط داشتن با روابط سالم، یک عامل ضروری در بهزیستی انسانی می باشد، بیان می دارد در زمانی که این ارتباط وجود نداشته باشد، نگرانی های عاطفی و روانی ایجاد می شود.

هدف اصلی این رهیافت درمانی عبارت از شناسایی این مشکلات و کمک به افراد درمانجو برای داشتن توانایی مناسب به منظور ایجاد روابط حمایتی و پایدار می باشد.

در صورتی که همدری متقابل و صحیح بودن روابط موجود از طریق رابطه درمانی بیان شود، می تواند در دست یابی به این هدف مفید باشد.

در زمانی که تجارب، روابط و / یا عقاید خاصی بر توانایی شخص در رضایت و استفاده کامل از زندگی تاثیر گذار باشد، این در اغلب موارد، این دوره درمانی برای بدست آوردن آگاهی و شناسایی موقعیت یا رابطه مفید می باشد.

این رهیافت در سطح گسترده ای به افراد کمک می کند تا تاثیرات مربوط به چالش های رابطه ای، همانند مشکلات خانوادگی و یا مشکلات رابطه صمیمی، موقعیت های زندگی جدید و یا مشکلات مدرسه ای یا محل کار را مورد شناسایی قرار دهد.

همچنین روان درمانی رابطه ای می تواند برای افرادی که با چالش های کنترل عاطفی مواجه هستند، مفید می باشد.

همچنین نشان داده شده است که این رهیافت درمانی برای درمان مشکلات رابطه ای تجربه شده با اضطراب، استرس و افسردگی مفید می باشد.

نگرانی ها و محدودیت ها

در حالی که ممکن است روان درمانی رابطه ای یک مورد مفید در درمان یک سری از نگرانی  ها و مشکلات باشد، ولی ممکن است که این روش درمانی برای افرادی که از ویژگی های شخصیتی اجتنابی برخوردار هستند، توصیه نشود.

علاوه بر آن، ممکن است که رشد آموزشی استاندارد شده برای دانشجویان چالش بر انگیز باشد، چرا که این رهیافت بیشتر بر مبنای نظریه می باشد و به صورت محدودی در آنها از تکنیک های خاص و ویژه استفاده شده است.

در حالیکه یک رابطه حرفه ای مناسب بین درمانگر و شخص درمانجو یک مولفه مهم در تمامی روش های درمانی می باشد، ولی درمان رابطه ای بر روی رابطه درمانگر – درمانجو، که یک عامل حمایتی و مشارکتی می باشد، تاکید می کند.

بنابراین، درمانگرانی که برای اعمال رهیافت طبیعی تر آموزش دیده اند و یا یک نقش کارشناسی داشته اند.

ممکن است که در استفاده از روان درمانی عقلایی مشکلاتی داشته باشند، چرا که این روش واکنش و مشارمت درمانگر را به عنوان یک مورد مهم و خاص در نظر می گیرد.

---

[۱] Baker Miller

[۲] anet Surrey, Judy Jordan, and Irene Stiver

[۳] Wellesley College

ترجمه : دکتر دادخواه