روش درمان زندگی رابطه ای (خویشاوندی) یک نوعی از مشاوره زوجین می باشد که هدف آن کمک به زوجین برای حل کردن تضاد ها، توسعه مسولیت پذیری شخصی، بهبود رابطه و تقویت صمیمیت موجود در رابطه می باشد.

افرادی که به منظور بهبود روابط خودشان، به خصوص زمانی که یک رابطه تحت تاثیر مفروضات اجتماعی مربوط به نقش شریک جنسی صمیمیی قرار بگیرد.

به یک درمانگر یا مشاور مراجعه می کنند، می توانند از رهیافت درمانی زندگی رابطه ای به عنوان یک رهیافت مفید و کارا استفاده کنند.

تاریخچه روش درمانی زندگی رابطه ای

روش درمانی زندگی رابطه ای توسط ترنس ریل[۱] معرفی شد که یک روان پزشک، سخنران، و نویسنده می باشد که در شناسایی مشکلات افراد، نگرانی های رابطه ای و افسردگی متخصص می باشد.

این رهیافت تا حدود زیادی بر مبنای تجربیات مفید ریل در مورد زوجین ، افراد و دیگر متخصصان بالینی در طول دو دهه و همچنین بر مبنای کار های تحقیقاتی وی در موسسه زندگی رابطه ای (که در سال ۲۰۰۲ تاسیس شده بود) می باشد.

در RLI، ریل کارگاه هایی را برای زوجین، افراد و والدینی فراهم می کند که دوست دارند در رابطه خودشان به یک ارتباط عمیق دست یابند.

همچنین وی برای متخصصان سلامت روانی که تمایل دارند تکنیک های مورد استفاده در روش درمان زندگی رابطه ای را یاد بگیرند، دوره های آموزشی را برگزار می کند.

پر فروش ترین کتاب های ریل، من نمی خواهم در مورد این با شما صحبت کند: غلبه بر میراث های مبهم افسردگی در مرد ها[۲] (۱۹۹۷)، چگونه می توانم از شما بگذرم؟

از بین رفتن شکاف مابین زن و مرد[۳] (۲۰۰۲)، و راهنماهای جدید برای ازدواج: برای دوست داشتن به چه چیز هایی نیاز دارد[۴] (۲۰۰۷)  منجر به جلب توجه زیاد به این روش درمانی شد.

روش درمان زندگی رابطه ای و موسسه زندگی رابطه ای، بعد از حاضر شدن ریل در چندین برنامه گفت و گوی تلویزیونی در سطح گسترده ای مورد توجه قرار گرفت.

روش درمان زندگی رابطه ای به چه نحوی کار می کند؟

هدف از رهیافت درمانی ایجاد حس اعتماد و توانایی لازم برای انجام دادن نقش های مرسوم در جامعه می باشد و در اغلب موارد افراد درمانجو را ترغیب می کند تا از راهنماهای آن تبعیت کنند، و در نتیجه این افراد می توانند به روابط منظم تر دست یابند.

طرفداران این رهیافت بر این باورند که در اغلب موارد، جامعه و فرهنگ منجر به ایجاد یک محیطی می شوند که منجر به محروم شدن افراد از مهارت های رابطه ای مورد نیاز، از همان ابتدای دوران کودکی می شود.

ممکن است که برخی از افراد برای صرف نظر کردن از تمایلات و اعتقادات خودشان، از طرف دیگران تحت فشار قرار بگیرند و نقش هایی را برای خودشان در نظر بگیرند که جامعه آن را مناسب می داند.

اگر یک خانواده ای نتواند انتظارات عمومی را تامین کند، ممکن است که مورد انتقاد و سرزنش قرار بگیرد و در نتیجه احساس گناه بکند.

افرادی که در اغلب موارد به عنوان افراد و شخصیت های مهم در نظر گرفته می شوند، ممکن است تحت تاثیر رفتارهای پرخاشگرانه و دفاعی قرار بگیرند که ممکن است مورد دلخواه و پذیرش جریان فرهنگ اصلی قرار بگیرد.

بنابراین افرادی که در نشان دادن این ویژگی های ناموفق عمل می کنند، ممکن است که در سطح عمومی به عنوان افراد ضعیف در نظر گرفته شوند.

ممکن است که برخی افراد در نتیجه این فشار اجتماعی، ماسک های تصویری و غیر واقعی برای خودشان ایجاد کنند تا بتوانند با نیاز های جامعه مناسب باشند و این ماسک ها، می تواند همراه با وارد شدن آنها به یک رابطه نشان داده شود.

درمانگرانی که از این رهیافت درمانی استفاده می کنند بر این باور هستند که تمامی روابط یک سیکلی را از نظم، عدم هماهنگی و اصلاح را تجربه می کنند.

در صورتی که هر یک از زوجین نسبت به نحوه اصلاح مناسب خطرات مربوط به عدم هماهنگی ناآگاه باشند، ممکن است که مشکلات رابطه ای به وجود بیاید.

در صورتی که هر یک از زوجین احساس های ناهماهنگ خود را افزایش دهند و / یا در هنگام مواجهه با مشکلات رابطه ای از رابطه کنار بکشند، رابطه موجود با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد.

درمانگران با فرض کردن این مسئله، به زوجین کمک می کنند تا مشکلات خودشان را شناسایی کنند، مهارت های مورد نیاز برای اصلاح روابط توسعه دهند و آنها را ترغیب کنند که اقدامات مناسب و قطعی انجام دهند.

درمانگران این رهیافت مدعی هستند که توازن و تساوی، عوامل اصلی و مهم در نظم می باشند.  

هدف از روش درمانی زندگی رابطه ای به دست آوردن یک درک مناسب از توازن و از بین بردن افسانه های زندگی است که در اغلب موارد بر روی روابط مدرن تاثیر گذار می باشد .

هدف دیگر این رهیافت درمانی، قدر دانی از هر یک از زوجین و نقشی است که همسر وی در پویایی های مربوط به زوجین ایفا می کند. این رهیافت منجر به ایجاد یک توضیح آزاد و بدون ترس از سرزنش، عصبانیت، تلافی و یا محکومیت می شود.

روش درمان زندگی رابطه ای در برابر درمان مرسوم

دوره های مربوط به روش درمان زندگی رابطه ای همانند سایر روش های گفتار درمانی، عبارت از ایجاد یک ارتباط بین درمانگر و افراد، زوجین و یا گروه می باشد.

در هر مورد، هدف درمانگر ایجاد یک مراقبت دلسوزانه و حرفه ای برای افراد درمانجو می باشد. با این وجود، چند تفاوت کلیدی و مهم بین روان درمانی مرسوم و RLT وجود دارد:

درمانگران گفتار مرسوم می توانند خودشان را به عنوان یک کارشناس در حوزه تخصصی شان معرفی کنند، در حالی که درمانگر زندگی رابطه ای به عنوان یک شخص غیر کامل صحبت می کند که خودشان هم در فرآیند بهبود قرار دارند.

درمانگران گفتار مرسوم تمایل ندارند تا به صورت مستقیم رفتارها را مورد شناسایی قرار دهند.

درمانگران زندگی رابطه ای، بدون اینکه شخص درمانجو احساس خجالت داشته باشد، مشکلات و رفتار ها را به صورت مستقیم و مشخص مورد شناسایی قرار می دهند.

درمانگران گفتار مرسوم، بارها افراد تحت مراقبت خود را ترغیب می کنند تا آگاهی خودشان را افزایش دهند.

ولی درمانگران زندگی رابطه ای افراد تحت مراقبت خود را ترغیب می کنند تا واکنش های قطعی انجام دهند، و در واقع بر روی اقدام تاکید می کنند.

ممکن است که درمانگر مرسوم، به دلیل ترس از اینکه افراد درمانجو دوره درمانی را ترک بکنند، تصمیم بگیرد که با این افراد مخالفت نکند.

در مقابل، یک درمانگر زندگی رابطه ای سعی می کند که محیط درمانی را برای افرادی که به رفتار های ناراحت کننده خودشان اصرار می کنند، تا حد ممکن به محیط درمانی ناراحت کننده تبدیل کند.

روش درمان زندگی رابطه ای
روش درمان زندگی رابطه ای

روش درمان زندگی رابطه ای به چه نحوی می تواند مفید باشد؟

روش درمان زندگی رابطه ای به منظور شناسایی مشکلات رابطه ای توسعه داده شده است، ولی می تواند برای شناسایی گروهی از مشکلات اصلی و تضاد های رابطه ای فردی به کار گرفته شود.

درمانگرانی که از این رهیافت درمانی استفاده می کنند، افراد را ترغیب می کنند تا موارد اظهار کننده و مهارت های مورد نیاز برای به دست آوردن صمیمیت، همدردی و اتحاد را در خودشان افزایش دهند.

معمولا هدف بلند مدت در روش درمان زندگی رابطه ای، ایجاد محیط های مولّدی برای افراد درمانجو می باشد که طی آن تمامی روابط با ارزش، متوازن و بر مبنای تساوی و احترام متقابل می باشد.

بنابراین، ممکن است که این رهیافت درمانی یک ابزار مفیدی برای تقویت آموزش دهنده ها، والدین و حتی جامعه و دوستان (زوجین) دارای رابطه صمیمی باشد.

آموزش روش درمان زندگی رابطه ای

برنامه آموزشی RLI برای متخصصان سلامت روانی طراحی شده است که تمایل دارند تا مفاهیم و کاربرد های بالینی مربوط به روش درمان زندگی رابطه ای را یاد بگیرند.

اولین مرحله در پروسه درمانی عبارت از خرید یک مجموعه سی دی مربوط به اصول درمان رابطه ای می باشد.

این دوره که شامل شش سی دی است، در مورد نظریه درمان زندگی رابطه ای شش ساعت آموزش را ارائه می دهد.

آموزش کلی این مورد، یک پیش شرط لازم برای دوره های آموزشی بعدی می باشد.

بعد از این مرحله، افرادی که علاقمند به پیشرفت در این روش هستند می توانند در مرحله اولیه مربوط به سه سطح آموزش عملی شرکت کنند که عبارتند از:

سطح یک: یک دوره دو روزه می باشد که به افراد کمک می کند تا یک شایستگی متوسطی را برای استفاده بالینی از روش درمان زندگی رابطه ای به دست بیاورند.

سطح دو: یک دوره دو روزه که برای کمک به متخصصان سلامت روان با تجربه طراحی شده است تا در استفاده از تکنیک های روش درمانی زندگی رابطه ای، به یک شایستگی کامل دست یابند.

سطح سه: یک دوره دو روزه می باشد که برای درمانگرانی طراحی شده است که سطوح یک و دو آموزشی را کامل کرده باشند.

در طول این دوره درمانی، درمانگران یاد می گیرند که به چه نحوی نظریه دلبستگی را با روش درمان زندگی رابطه ای ادغام کنند، مهارت ها و شایستگی های خود را برای رفع یک دسته از مشکلات اصلی تقویت کنند، و به یک درمانگر قوی تر و کاراتری تبدیل شوند.

همچنین افرادی که تمایل دارند تا حتی به سطول بالاتر از مهارت در درمان زندگی رابطه ای دست یابند، می توانند بعد از کامل کردن سایر مراحل، در دوره سطح ارشد شرکت کنند.

همه دوره ها توسط تری ریل آموزش داده می شود.

نگرانی ها و محدودیت ها

هر چند که روش درمانی زندگی رابطه ای برای داشتن رهیافت مناسب و سازگار برای حل مشکلات رابطه ای مورد حمایت قرار گرفته است، ولی شواهد تجربی بسیاری محدودی برای حمایت از این رهیافت درمانی وجود دارد.

هر چند که بیشتر افراد و زوج های به صورت زبانی و شفاهی، کاربردهای این رهیافت درمانی را تصدیق می کنند، ولی برای تایید کارایی این روش به آزمایش های علمی و بدون هیچ گونه تعصب و غرض نیاز وجود دارد.

افراد جوان، و همچنین افرادی که مشکلات سلامت روانی جدی از قبیل جنون، آسیب ذهنی خطرناک و یا بیماری روانی را تجربه می کنند، ممکن است که در نتیجه استفاده از این روش درمانی به بهبود های محدودی دست یابند.

منبع : دکتر دادخواه