رهیافت روانی – زیست شناختی برای زوجین (PACT)، به منظور بهبود تعاملات و روابط مابین زوجین، از کاربردهای مربوط به علوم اعصاب و نظریه دلبستگی استفاده می کند.

هدف این رهیافت، که توسط استن تاتکین[۱] توسعه یافته است، کمک به زوجین برای توجه به واکنش هایشان در هنگام اتفاق افتادن و یادگیری نحوه تشخیص نیاز های دلبستگی طرف مقابل به صورت مناسب تر می باشد.

زوجینی که به منظور شناخت مشکلات مربوط به رابطه شان و / یا بهبود و یا تقویت روابط بلند مدت، به متخصصان مراجعه می کنند، می توانند از رهیافت PACT به عنوان یک رهیافت مفید و کارا استفاده کنند.

تاریخچه و توسعه

استن تیکن، به عنوان یک محقق، متخصص بالینی و معلم، PACT را برای رفع مشکلات زوجین ایجاد کرد.

PACT همانند رهیافت های متمرکز بر دلبستگی، از قبیل روش درمان متمرکز بر روابط عاطفی زوجین می باشد، با این تفاوت که از تحقیقات صورت گرفته در چهار موضوع مختلف استفاده می کند که به عنوان حیطه های PACT مطرح هستند:

تنظیم انگیختی:

روشی که بدن و ذهن فرد واکنش نشان می دهد و عواطف و وضعیت روحی – مربوط به خودش و طرف مقابل – همانند استرس، عصبانیت و علاقه را کنترل می کند

نظریه دلبستگی:

این نظریه در توضیح دادن نحوه شکل گیری و رشد رابطه فرد با اشخاص مهم در زندگی اش، مفید می باشد

علوم اعصاب رشدی:

نحوه تغییر مغز در واکنش به درون داد های زیستی و محیطی و تاثیر این تغییرات بر روی روابط رفتاری را از دوره نوزادی تا دوره بلوغ بررسی می کند.

موسسه PACT، که توسط تاتکین و همسر وی، تراسی بولدمن – تاتکین[۲] تاسیس شده است، به عنوان یک قطب آموزشی در مورد این رهیافت به کار گرفته می شود و ارائه دهنده دوره های آموزشی به درمانگران علاقمند به استفاده از PACT در دوره های درمان می باشد.

همچنین آقا و خانم تاتکین زوجینی را که چند سال از جدایی آنها می گذرد را هم مورد درمان قرار می دادند.

اصول PACT

بر اساس عقیده تاتکین، شناخت نیاز انسان به ارتباط می تواند به زوجین کمک کند تا یک رابطه دلبستگی تشکیل دهند .

دلبستگی موجود خودشان را از طریق توسعه روابط ایمن بخش، که بر مبنای رابطه دو طرفه، حساسیت، همکاری و زیبائی می باشد را عمیق تر کنند.

ایجاد یک “حباب زناشویی”، که به زوجین کمک می کند که یکدیگر را در محیط امن و ایمن نگه دارند.

زوجین می توانند در زمانی که بخش های دست یابی به ایمنی مغز به راحتی در دسترس باشند، “عشق ایجاد کنند و از جنگ و دعوا اجتناب کنند”.

زوجینی که در نحوه خوشحال کردن و آرام کردن طرف مقابل شان مهارت لازم را دارند.

زوجین باید از تبدیل شدن طرف مقابل به نفر سوم در رابطه های دیگر اجتناب کنند.

زوجینی که می خواهند با یکدیگر بمانند، باید یاد بگیرند که خوب مبارزه کنند.

زوجین می توانند استرس یکدیگر را به میزان حداقلی و سلامتی یکدیگر را به میزان حداکثری برسانند.

روابط اولیه بر روی سبک دلبستگی همه افراد تاثیر می گذارد، و این سبک دلبستگی تمایل دارد تا در روابط دوران بلوغ باقی بماند.

PACT تلاش دارد تا به زوجین کمک کند یک رابطه دلبستگی عمیقی را تشکیل دهند و تاثیرات مربوط به موانع تهدید کننده دلبستگی را شناسایی کنند.

برای مثال، حسادت می تواند یک عامل تهدید کننده برای رابطه دلبستگی باشد و همچنین می تواند منجر به ایجاد واکنش های روان شناختی خاصی شود که درمانگران می توانند آن را در دوره های درمانی تشخیص دهند.

تاتکین بیان کرد که مدیریت بهتر عوامل انگیزشی – شامل  ترس و ناراحتی- به صورتی آنی می تواند به زوجین کمک کند تا یکدیگر را بهتر بشناسند و برای رفع تضاد ها تلاش کنند؛

وی بر این باور بود که تضاد ها می تواند توانایی زوجین را برای شناسایی طرف مقابل کاهش دهد و مدیریت بهتر عوامل انگیزشی حتی می تواند منبع تضاد های موجود را هم به صورت صحیحی تشخیص دهد.

وی همچنین تاکید کرد که واکنش های روان شناختی، از قبیل واکنش های مبارزه یا فرار، می تواند ارتباط و اعتماد موجود را تضعیف کند، و روش درمان PACT بر روی توجه و شناخت این واکنش های آنی متمرکز است.

PACT به چه نحوی کار می کند؟

 دوره های درمان PACT بر روی توجه به عبارات حداقلی و دیگر جزئیات مربوط به تعاملات تمرکز دارد که تقریبا نامحسوس می باشند.

درمانگر به ایجاد مجدد تجربیاتی کمک می کند که می تواند منجر به ایجاد مشکلاتی در رابطه شود، این موارد می تواند شامل موضوعات بحث برانگیز و یا عواطفی باشد که می تواند منجر به تحریک واکنش های مشکل زا شود.

با وارد شدن زوجین به پروسه درمانی، درمانگر آنها را ترغیب می کند تا به تغییرات ماهرانه و دقیق در صداها، زبان بدن و اظهارات مربوط به صورت دقت کند.

دوره های PACT می تواند طولانی مدت باشد – سه تا شش ساعت طول بکشد.

ولی این رهیافت در مقایسه با اکثر روش های مرسوم مشاوره زوجین، دارای دوره های درمانی کمتری می باشد.

رهیافت تاتکین بر مبنای این ایده شکل گرفته است که افراد همواره دلیل نحوه واکنش عاطفی خودشان را نمی دانند و به همین دلیل این روش بر روی شناسایی عواطف و رفتار های فرد متمرکز شده است و توجه کمتری را به حل مشکل رابطه ای خاص داشته است .

PACT با تقویت دلبستگی زوجین و کمک به آنها برای کنترل واکنش های استرس زا، می تواند به اغلب زوجین کمک کند تا تضاد های خودشان را در آینده بهتر مدیریت کنند.

آموزش و گواهی نامه

موسسه PACT سه سطح آموزشی را برای متخصصین بالینی ارائه می دهد.

هر چند که هر دوره آموزشی فقط چند روز به طول می کشد، ولی کل دوره های طراحی شده تا سه سال به طول می انجامد.

محققینی که هر سه دوره را کامل می کنند، می توانند به ارائه دهندگان مجاز PACT تبدیل شوند.

دانشکده اصلی PACT دوره سطح یک را برای مبتدیان آموزش می دهد، ولی تاتکین دوره های سطح دو و سه را آموزش می دهد.

دوره های آموزشی سطح یک و دو، ترکیبی از تمرینات، ارائه های بالینی، ارزیابی موارد و تصویب مواردی از طریق بحث های گروهی و سخنرانی ها می باشد.

شرکت کنندگانی که می خواهند در سطح سه آموزش شرکت کنند، باید بعد از کامل کردن دوره های سطح یک و دو، دو دوره سه روزه را با تاتکین کامل کنند، یک دوره عملی را انجام دهند و یک تحلیل موردی نهایی و ویدئویی را ارائه دهند.

PACT به چه نحوی مفید می باشد؟

PACT یک نوع از زوج درمانی می باشد و به منظور درمان مشکلات فردی از قبیل افسردگی، اضطراب یا PTSD در سطوح فردی طراحی نشده است.

با این وجود، PACT می تواند روش هایی را شناسایی کند که یک سری از مشکلات می توانند از طریق این روش ها، بر روی روابط زوجین تاثیر گذار باشد.

PACT به جای هدف قرار دادن مشکلات رابطه ای خاص، روش هایی را بررسی می کند که سبک ها دلبستگی و روانی – زیست شناختی، می توانند بر روی روابط تاثیر گذار باشند.

برای مثال، ایجاد احساس عصبانیت شدید در یکی از زوجین می تواند منجر به تحریک ترس در طرف دیگر شود و بر روی رفتار هر دو طرف تاثیر گذار باشد.

حتی در شرایطی که نگرانی ها – و داستانی هایی که زوجین در مورد مشکلات خودشان به یکدیگر می گویند – در طول زمان تغییر یابد، ممکن است که واکنش های عاطفی همچنان به همان حالت اولیه باقی بمانند.

PACT عواطف، رفتارهای زیرکانه ای که انجام می دهند، تجربیات فیزیولوژیایی که آنها ایجاد می کنند، و تاثیر آنها بر روی روابط را شناسایی می کند و نحوه مشاهده و شناخت الگوهای زیست شناختی خاص را به زوجین آموزش می دهد.

نگرانی ها و محدودیت ها

PACT همانند بیشتر روش های زوج درمانی، به منظور استفاده از زوجینی طراحی شده است که یک دلبستگی ابتدایی نسبت به یکدیگر دارند.

افراد موجود در روابط غیر مرسوم – از قبیل رابطه غیر یک همسری و یا رابطه زوجی سه عضوی – ممکن است که در نتیجه استفاده از PACT به نتایجی مشابه با نتایج افراد دارای رابطه مرسوم، دست نیابند.

PACT فرض می کند که زوجین یک رابطه دلبستگی را با هم دارند و این رابطه دبستگی برای آنها اولویت دارد.

زوجینی که رابطه خودشان را به عنوان رابطه دلبستگی مهم در نظر نمی گیرند، یا کسانی که چنین رابطه ای را نمی خواهند، ممکن است که در نتیجه استفاده از PACT به هدف مورد نظرشان دست نیابند.

PACT یک رهیافت درمانی جدیدی می باشد، بنابراین تا به حال آزمون های علمی سخت گیرانه ای بر روی آن صورت نگرفته است.

بیشتر تحقیقات موجود در رابطه با PACT توسط خود تاتکین صورت گرفته است.

با این وجود، بیشتر نظریه های مربوط به PACT، که شامل نظریه دلبستگی هم می شود، در طول چندین دهه اخیر، در حد گسترده ای مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته اند.

منبع : دکتر دادخواه