روان درمانی بیماران سرطانی و رویکرد معنویت درمانی چیست؟

سرطان یکی از سخت ترین و دردناک ترین بیماری های جسمی است که هم برای خود بیمار و هم اطرافیانش، مشکلات و نگرانی های زیادی را به همراه دارد.

متاسفانه علی رغم شیوع زیاد انواع سرطان، اطلاعات دقیقی در مورد نحوه ی مقابله با تبعات روانی آن برای بیماران و وابستگان آن ها وجود ندارد.

به همین دلیل در این مطلب قصد داریم تا شما را با بهداشت روانی سرطان بیشتر آشنا کنیم.

مراحل روان درمانی بیماران سرطانی

سرطان بیماری است که می تواند با بیش از صد تومور بدخیم افراد با هر گروه نژادی، جنسیتی و حتی هر گروه سنی را مبتلا سازد.

بیماران سرطانی علاوه بر مشکلات جسمانی، با مسائل و مشکلات روانی و اجتماعی زیادی مواجه می شوند که نیاز به توجه و رسیدگی دارد.

اولین بحران روحی که فرد با آن رو به رو می شود، بحران پذیرش مشکل و بیماری است.

استرس ناشی از خبر بیماری سرطان در فرد و اطرافیان او تا حدی بالاست که می تواند منجر به انکار، خشم و واکنش های شدید گردد.

اکنون حوزه ی بهداشت روان و بخصوص روانشناسی سلامت به طور ویژه و مستقیم به ارتباط میان تن و روان و توجه به بعد روانی بیماران سرطانی می پردازد.

واکنش بیمار ابتدای بحران یعنی هنگام با خبر شدن از سرطان چیزی شبیه پاسخی است که انسان نسبت به مرگ از خود نشان می دهد.

اولین مرحله انکار است.

در این مرحله ممکن است فرد به پزشکان و بیمارستان های متعدد مراجه کند، به امید این که در تشخیص اولیه اشتباهی صورت گرفته است.

در صورتی که آزمایش ها و تشخیص سایر پزشکان نیز وجود بیماری ( تومور سرطانی ) را تایید کنند، فرد وارد مرحله ی دوم یعنی خشم می شود.

مرحله ی سوم چانه زنی است.

مرحله چهارم افسردگی، احساس ناامیدی و گوشه گیری است.

در نهایت آخرین مرحله، پذیرش بیماری می باشد که فرد تازه به سراغ درمان می رود.

در این مرحله نقش خانواده و حمایت اطرافیان پررنگ تر می شود.

مسائل روانی در بیماران سرطانی

از آن جا که سرطان تنها به جسم فرد حمله نمی کند و روحیه و روان فرد را نیز به خطر می اندازد، ادامه درمان و بهبودی تا حد زیادی به سلامت روان فرد بستگی دارد.

استرس، اضطراب و افسردگی از جمله مشکلات شایع در بیماران مبتلا به سرطان است.

بیماران مبتلا علاوه بر تنیدگی ناشی از خود بیماری، از احساست منفی ناشی از هزینه های سنگین درمانی که بر دوش خانواده است نیز در رنج و ناراحتی هستند.

البته مهارت های مقابله ای، حمایت های اجتماعی و تاب آوری در کنار ارتباط معنوی و معنایی فرد ، در مقابله با تنش های روحی ناشی از بیماری، نقش مهمی دارد.

کنترل و کاهش این نشانه های منفی روانشناختی علاوه بر این که باعث بالا رفتن مهارت ها و روحیه جنگندگی می شود، منجر به کارایی سیستم ایمنی، کاهش علایم بیماری و بهبودی بیمار می گردد.

تحقیقات مختلفی نشان داده اند که مشکلات روانشناختی بیماران سرطانی در طولانی شدن مدت بستری، و حتی افزایش نرخ اقدام به خودکشی نقش بسزایی دارد.

از دیگر مشکلاتی که بیماران سرطانی

از دیگر مشکلاتی که بیماران سرطانی با آن دسته و پنجه نرم می کنند می توان به موارد زیر اشاره نمود.

1. وقفه در کار و تحصیل و از دست دادن درآمد
2. تغییرات بدنی  و از دست دادن جذابیت ظاهری در نتیجه ی بیماری یا شیمی درمانی از جمله ریش مو، تغییر وزن، از دست دادن پستان در سرطان پستان و…
3. بستری شدن مکرر و مراقبت های محافظت شده جهت جلوگیری از باکتری و میکروب
4. مواجهه با طبیعت ناشناخته ی بیماری و درمان و استرس ناشی از ناشناخته بودنش

نقش امید و انگیزه در روان درمانی بیماران سرطانی

روانشناسان معتقدند که امید نقش مهمی در سلامت روان ایفا می کند.

امید دارای ابعاد فکری و هیجانی ست. بعد فکری امید شامل راه های رسیدن به هدف و بعد احساسی دربرگیرنده ی هیجان و انگیزه ی لازم برای حرکت در مسیر اهداف است.

امید و هدفمندی باعث می شود که فرد مبتلا به سرطان رفتارهای هدفمند و ارتقاء دهنده ی سلامتی بیشتری از خود نشان دهد.

همچنین امید یک منبع قدرت روانی برای فرد مبتلا به سرطان است که با اعتماد به بهبودی همراه بوده و نتیجه ی این همراهی کاهش استرس و در نتیجه تقویت سیستم ایمنی فرد است.

فرد امیدوار با مشکل سرطان فعالانه تر برخورد می کند و در مقابل پیامدهای آن ( از جمله ریزش مو، تهوع و…) تحمل بیشتری از خود نشان می دهد.

تاثیر گروه درمانی در درمانی سرطان

گروه درمانی بخصوص با حضور افرادی که توانسته اند با سرطان مبارزه کنند و در این مبارزه پیروز شوند، به عنوان الگوی سایر بیماران نقش عمده ای در امید به بهبودی دارد.

تاثیر خانواده در روان درمانی بیماران سرطانی

بررسی ها نشان می دهند که هرگز نمی توان از نقش خانواده در بهبود این دسته از بیماران غافل شد.

خانواده هایی که به جای حفظ روحیه و امید دادن به بیمار خود دائم در حال ماتم و سوگواری هستند نه تنها امید به بهبودی را از فرد می گیرند بلکه بیشتر سایه ی مرگ و تنهایی را در دل فرد می گسترانند.

پزشک و کادر درمانی نیز در افزایش امید بیمار و خانواده او نقش ویژه ای دارند.

پزشک به عنوان فرد متخصص باید از تاثیر کلام و لحن بیان خود در اضطراب یا امید بخشی بیمارش آگاه باشد.

کاهش اضطراب لازمه ی بهداشت روانی بیماران سرطانی

از آن جایی که تشخیص بیماری سرطان و همچنین ناشناخته بودن مراحل و عوارض ناشی از شیمی درمانی باعث اضطراب شدید در مبتلایان می شود، کاهش استرس و اضطراب موضوع اساسی در جهت بهداشتت روان بیماران است.

تحقیقات زیادی از تاثیر تکنیک آرام سازی بر کاهش اضطراب بیماران سرطانی خبر داده اند.

ترس از مرگ که حتی در خانواده های بیمار سرطانی نیز افزایش می یابد، یکی از مشغولیت های اساسی بیماران است که نیاز به رسیدگی دارد.

درخصوص بیمارانی که به دنبال خبر بیماری خود از بی معنایی و پوچ بودن مفهوم زندگی ابراز ناراحتی می کنند معمولا رویکردهای معنادرمانی کمک شایانی به این افراد می کند.

رویکرد درمانی اکت

رویکرد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در روان درمانی بیماران سرطانی بسیار مهم است.

رویکرد درمانی اکت ( درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد) نیز در رویارویی با بیماری و پذیرش آن و کاهش انکار و یا مقاوت بیمار کمک کننده است.

تکنیک های مقابله با استرس

به طور کلی تکنیک های مقابله با استرس شامل آرام سازی تدریجی عضلانی است که در آن بیمار به صورت منظم به انقباض و رهاسازی عضلات خود می پردازد.

در این تکنیک بیمار متوجه تفاوت بدن خود در دو حالت ( انقباض و تنش عضلانی ) و رهاسازی عضلانی می شود.

با افزایش آگاهی بیمار از طرز قرار گرفتن بدن خویش، و نیز نوع تنفس نه تنها از میزان اضطراب وی کاسته می شود، بلکه توجه بیمار از نگرانی و آینده به اینجا و اکنون تغییر می یابد.

همچنین مراقبه، استفاده از تصویرسازی ذهنی و سایر روش های اختصاصی هر فرد از جمله استفاده از راهبردهای معنوی، دعا و نیایش نیز از دیگر روش های کاهش استرس در این گروه از بیماران هستند.

معنویت درمانی چه کاربردی دارد؟

معنویت درمانی یکی دیگر از روش های روان درمانی بیماران سرطانی است.
شفای روان نیز به احیای نفس از عادت های بد کمک می کند.
از این روش برای کمک به معتادان به مواد مخدر و بیماریهای خاص همچون سرطان استفاده شده است.
با توجه به مزایای بسیار زیاد و میزان موفقیت، استفاده از آن نسبت به گذشت زمان افزایش یافته است.

معنویت درمانی چگونه می توانم شفابخشی را شروع کنم؟

در اینجا راهنمایی برای شروع کار در جستجوی معنوی خود برای رسیدن به یک زندگی جدید مشخص ارائه شده است.

1. سنگ بزرگ نشانه نزدن است، از تغییرات کم آغاز کنید.
2. آرامش و سکوت را فراهم کنید.
3. انجام یک کار معنوی متناسب با عقاید خود.
4. مهربانی و کمک به دیگران را تمرین کنید.
5. نیمه پر باش.
6. تصمیم بگیرید که می خواهید چه کسی باشید.
7. آنچه را می بینید مشاهده کنید و بپذیرید.
8. خودت را پیدا کن.
9. دوستانی که می خواهند این کار را انجام دهند پیدا کنید.

چگونه با دیگران تبادل نظر کنم؟

در انتهای صفحه می توانید با افرادی که تمایل دارند یا مشکلات مشابه دارند و این راه را انتخاب کردند تبادل نظر کنید. از طرفی مشاوران ما شما را در زمینه روان درمانی بیماران سرطانی راهنمایی می کنند.

نویسنده: مشاور کو